ภาวะอัน (ไม่) ปกติ

ผมคิดว่าผมกำลังอยู่ในภาวะอันไม่ปกติบางอย่าง หรือไม่ สังคมไทยก็อาจจะเข้าสู่ภาวะอัน (ไม่) ปกติบางอย่างก็เป็นได้

อันที่แล้วจริงสังคมเราก็เข้าสู่ภาวะอันไม่ปกติอยู่บ่อยครั้ง แต่ครั้งนี้เป็นครั้งที่ไม่ปกติกว่าครั้งอื่นๆ สังคมเราเข้าสู่ระยะแห่งการเศร้าโศกเสียใจอย่างไม่เคยมีมาก่อน

หากเพียงมีแค่ความเศร้าโศกเสียใจก็อาจจะไม่เป็นปัญหาอะไร แต่ความไม่ปกติกลับไม่หยุดเพียงเท่านี้ สิ่งที่ตามมากลับเป็น "ความระหวาดระแวง" ในการที่กลัวว่าเราจะ "ทำผิด" ในสายตาคนกลุ่มหนึ่งที่มีจำนวนไม่น้อยเลย

เมื่อออกไปข้างนอก ผู้คนกำลังแสดงความเศร้าโศกเสียใจบนปริมณฑลสาธารณะ (public sphere) แน่นอนว่าต้องมีจำนวนอย่างมาก แม้คนที่ "ไม่อิน" ในตอนแรก อาจ "อิน" ได้มากขึ้นด้วย ดังนั้นบางครั้ง (บาง) คนจึงเริ่มที่จะ "แย่งกันแสดงความเศร้าโศกเสียใจ" ให้มากกว่าผู้อื่น

ซึ่งมันจะไม่เป็นปัญหาเลย ถ้าพวกเขาเหล่านั้นไม่ได้มาระราน บังคับขู่เข็ญให้ผู้อื่นต้องทำตามเขา เพราะพวกเขานั้นกำลัง "เศร้า" อย่างมากมาย ดังนั้นผู้อื่นจึงต้อง "แสดง" ความเศร้าร่วมกับเขาด้วย เช่น ต้องเปลี่ยนรูปโปรไฟล์ ใส่เสื้อสีดำ หรือบางคนอาจจะห้ามหัวเราะในที่สาธารณะ! (ซึ่งผมก็ไม่แน่ใจว่ามันเป็น Joke หรือเปล่า)

สิ่งที่เกิดขึ้นทำให้เกิดการแบ่งฝ่ายเป็นสองฝั่งอย่างชัดเจนใน "บางคนหรือบางกลุ่ม" ถ้าหากใครมีคุณสมบัติบางอย่างที่ตรงกับอีกฝั่งก็จะผลักให้ไปอยู่อีกฝั่งทันที เช่น เขาคนนั้นไม่ได้ทำเปลี่ยนรูปเป็นรูปขาว-ดำ เขาจึงเป็นอีกฝ่ายหนึ่งซึ่งตรงข้ามกับเรา เรื่องนี้ทำให้ผมนึกถึง 5 Steps to Tyranny (ดู 5 Steps to Tyranny ซับไทย) สารคดีว่าด้วยกระบวนการทำให้มนุษย์ลุกขึ้นมาทำร้ายกัน ซึ่งในสารคดีคือขั้นที่ 1 แล้วหรือ “US” AND “THEM"

และแล้วสิ่งที่ผมไม่อยากให้เกิดยิ่ง "การล่าแม่มด" ก็เกิดขึ้นอย่างไม่น่าประหลาดใจนัก คนลุกขึ้นมาไล่ล่า "ฝ่ายตรงข้าม" ที่ตนคิด โดยการมองว่าเขาเป็นคนชั่ว เป็น "สัตว์นรก" ทั้งที่จริงแล้วอาจจะไม่ใช่ นี่ก็อาจจะเป็นขั้นที่ 2 "OBEY ORDERS" จากผู้ปลุกปั่นและขั้นที่ 3 "DO ‘THEM’ HARM" หรือทำร้ายพวกเขา แล้วก็ได้

มันอาจจะเกี่ยวข้องกับสิ่งที่ผมกล่าวไปตอนต้น การ "แย่งกันแสดงความเศร้าโศกเสียใจ" ในบางคน ซึ่งบางที่อาจจะแสดงออกผ่านการ "ล่าแม่มด" หรืออาจจะแค่ด่าทอในเฟซบุ๊ก แต่หารู้ไม่ว่าทั้งการ "ล่าแม่มด" หรือแม้แต่ด่าทอนั้นอาจจะนำปัญหามาให้ตนและผู้อื่นได้

การ "ล่าแม่มด" นั้นแน่นอนว่ามันไม่ถูกต้อง เป็นการใช้ศาลเตี้ยตัดสิน กระทำความรุนแรงอย่างเจตนา คุกคามขู่เข็ญให้อยู่ในความหวาดกลัว ในขณะที่บ้านเมืองมีกฎหมายไว้คอยตัดสิน ในขณะเดียวกับ การด่าทอในเฟซบุ๊ค โดยเฉพาะการด่าผู้หมิ่นเบื้องสูงในโพสต์ที่หมิ่นโดยผ่านการคอมเม้นต์ หรือแชร์มาด่า ผู้แชร์โดนมาตรา 112 เรียบร้อยแล้ว

ดังนั้นจะเห็นได้ว่าตอนนี้เรากำลังใช้ "อารมณ์" และ "ความรู้สึก" แทนที่เหตุผลตรรกะ บางทีอาจเพราะว่าเรากำลังเศร้าอย่างมาก ทำให้บางที "ตรรกะวิบัติ" ถูกใช้และแสดงออกอย่างกว้างขวาง วิจารณญานในเรื่องต่างๆ น้อยลง ซึ่งเป็นสิ่งที่อันตรายยิ่ง

ตอนนี้สังคมไทยต้องการ "สติ" มาใช้ควบคุม "อารมณ์" เป็นอย่างยิ่ง เพื่อให้รู้ว่าเรากำลัง (จะ) กระทำสิ่งใด และสิ่งนั้นถูกต้องหรือไม่ เขาคนนั้นที่ถูกกระทำสมควรที่จะได้รับสิ่งนั้นหรือไม่ โดยมีพื้นฐานในการพิจารณาเป็นสิทธิเสรีภาพขั้นพื้นฐาน และกฎหมาย อย่าใช้ "อารมณ์" เป็นตัวตั้ง

สังคมเราควรจะมีวุฒิภาวะมากขึ้น เพื่อจะได้ตอบสนองเรื่องต่างๆ อย่างมีวุฒิภาวะ ไม่เกิดปัญหาขึ้นภายหลัง ลด "อัตตา" ของตนลง เพื่อที่ตนเองจะได้ใจกว้างมากขึ้น และพร้อมรับฟังความเห็นและรับรู้อารมณ์ความรู้สึกที่แสดงออกมาอย่างแตกต่างของแต่ละคน

ผมก็คงหวังว่า สังคมเราจะผ่าน "ภาวะอันไม่ปกติ" นี้ไปได้